Kama

Co jest realnym zagrożeniem a co mitem, który należy obalić w naszym myśleniu o zoonozach (chorobach odzwierzęcych) w kontakcie z psem?
Niejednokrotnie spotykam się ze słowami: „Odrobaczam swoje psy, bo mam dzieci”, „Pies to siedlisko zarazków”, „Pies przenosi groźne choroby”. Czy faktycznie, jest się czego bać?

Na początku należy wspomnieć, że ryzyko przeniesienia jakiejkolwiek choroby spada do minimum, jeżeli nasz psiak może poszczycić się wysoką higieną osobistą. Mam tu na myśli regularne szczepienia, odrobaczania, ochronę przeciwko ektopasożytom (pchłom, kleszczom) a także kąpiele i czesanie. Pies mieszkający z nami powinien być w dobrej kondycji i zdrowiu. My również jako właściciele musimy przestrzegać podstawowych zasad higieny w kontakcie z naszymi ulubieńcami.

Wielu rodziców, nie pozwala dziecku zbliżyć się do psa, nie mówiąc o posiadaniu go w domu, gdyż na przykład boją się szeroko rozumianych chorób, przenoszonych przez psy. Obawy te wynikają z niewiedzy na temat zagrożeń zdrowotnych pochodzących od wybranych zwierząt domowych,co przedstawiają badania na ten temat (literatura dostępna u autora).

Do grupy ryzyka zagrożonej chorobami odzwierzęcymi, możemy zaliczyć dzieci, które mają niewystarczająco rozwinięty układ odpornościowy, osoby chore i seniorzy z deficytami immunologicznymi. Głównym źródłem chorób odzwierzęcych, są psy bezdomne, zaniedbane i nie poddawane profilaktycznym zabiegom wspomnianym wcześniej. Przeanalizuję kilka chorób, które potencjalnie mogą być przeniesione z psa na człowieka.

Najczęściej spotykane zoonozy wśród psów, to bąblowica, leptospiroza, wścieklizna i toksokaroza i grzybice.

Wścieklizna, jest chorobą wirusową potencjalnie najgroźniejszą, przenoszoną przez psy. Prowadzi do zapalenia mózgu, rdzenia kręgowego i najczęściej kończy się śmiercią. Szeroko prowadzona w Polsce profilaktyka przeciwko tej chorobie, zdecydowanie obniżyła ryzyko zarażenia. Właściciele zobowiązani są do corocznego szczepienia swoich psów, rozrzucane są szczepionki dla wolnożyjących lisów oraz ograniczona jest bezdomność zwierząt. Do zakażenia człowieka dochodzi na drodze kontaktu bezpośredniego przez pokąsanie, oślinienie lub zanieczyszczenie mózgiem chorego zwierzęcia. Wirus przedostaje się do śliny w ostatnim stadium choroby. Każde pokąsanie przez psa, jest zgłaszane do sanepidu, a zwierzę poddane 15-dniowej obserwacji. Zgodnie z rozwojem choroby, jeżeli wirus znajduje się w ślinie psa podczas pokąsania, nie będzie on żył dłużej niż 10–12 dni.

Toksokaroza wywoływana jest przez glistę psią Toxocara canis, rzadziej kocią Toxocara cati. Ich źródłem, może być zanieczyszczona kałem zwierząt ziemia. Publiczne skwery, parki, trawniki lub teren wokół własnego domu, na którym nie sprzątane są psie odchody stanowią źródło zakażenia. Szczególnie podatne na zarażenie glistą są szczenięta, psy młode i stare, które mogą być zarażone bezobjawowo. Dzieci mogą zarażać się podczas zabawy w zaniedbanych, odkrytych piaskownicach, czyli miejscach, w których często defekują koty.
Inwazyjną postacią jest larwa, która wykluwa się z jaj kilkanaście dni po wydostaniu się do środowiska (z kału zwierząt). Sprzątanie odchodów zwierząt, to jedyny sposób na ograniczenie zanieczyszczenia środowiska jajami glist, a tym samym ogranicza rozprzestrzenianie się choroby.
U człowieka rozwój glist zatrzymuje się na poziomie larw, które trafiają do wątroby i innych narządów lub co zdarza się znacznie rzadziej do gałki ocznej. Nie dochodzi więc do rozwoju pasożytów w przewodzie pokarmowym.
Należy pamiętać o możliwości znalezienia się jaj glist na sierści zwierząt. Tarzanie się sprzyja zanieczyszczeniu sierści inwazyjnymi jajami Toxocara pochodzącymi z podłoża. W przypadku zaniedbanych zwierząt, jaja mogą osiągnąć stadium inwazyjne na sierści.
Wysoka higiena utrzymania, sprzątanie po swoim psie oraz częste kąpiele minimalizują zarażenie.
Reasumując, jeżeli u dziecka rozwinie się toksokaroza, źródłem zarażenia jest zanieczyszczone środowisko (gleba, piasek, pokarmy- dzieci nie powinny jeść w piaskownicy), nie same zwierzęta. Dbając o regularne odrobaczanie naszych psów lekami zalecanymi przez lekarzy weterynarii oraz zachowanie czystości środowiska, nie narażamy się na zarażenie toksokarozą.

Tasiemczyca jest chorobą wywołaną przez robaki płaskie- tasiemce. U psów występuje tasiemiec Dipylidium caninum. Przypadki osiedlania się tego tasiemca w organizmie człowieka są rzadkie, co związane jest ze specyficzną drogą zarażenia. W cyklu rozwojowym D. caninum występuje żywiciel pośredni, pchła psia lub kocia (Ctenocephalides canis, C. felis), rzadziej wszoł psi (Trichodectes canis), u których występują formy larwalne tasiemca. Zwierzęta nabywają inwazję połykając wyłapywane w sierści owady (tzw. iskanie). Prawdopodobieństwo zarażenia się człowieka, jest więc małe i występuje w środowisku, w którym przebywają zapchlone zwierzęta.
Dbając o profilaktykę przeciwko ektopasożytom, chronimy psa, a tym samym naszych domowników przed zarażeniem tasiemczycą.

Leptospiroza
Kolejną zoonozą przenoszona przez psy jest leptospiroza, którą wywołują krętki Leptospira spp. Choroba atakuje u człowieka wątrobę, nerki i układ nerwowy. Człowiek może zarazić się poprzez jamę ustną, śluzówkę nosa, uszkodzoną skórę czy też spojówkę oka. Przenoszona jest za pośrednictwem zwierząt chorych (głównie przez mocz), zanieczyszczoną wodę lub glebę. Krętki dostają się do organizmu, rozsiewają się za pośrednictwem krwi i przechodzą do narządów takich jak wątroba i nerki. Choroba zdecydowanie częściej występuje w strefie tropikalnej, w porze deszczowej. Bakterie te rozpoznawane są również w wodach stojących (kałużach, bagnach, jeziorach). Wydalane są z moczem zachowując pełną zjadliwość.
Szczepienie przeciwko tej chorobie dla psów nie jest standardowe, jednakże myślę, że warto poszerzyć zestaw szczepień corocznych o leptospirozę. Występuje w szczepionkach skojarzonych z podstawowymi szczepieniami jak nosówka czy parwowiroza.

Grzybica strzygąca
Chorobę tą wywołują dermatofity z rodzaju Microsporum, Trichophyton, Epidermophyton. Człowiek zaraża się poprzez bezpośredni kontakt z zarażonym zwierzęciem, podczas kontaktu skóra ze skórą- głaskanie i czynności pielęgnacyjne. Zakażenie obejmuje najczęściej skórę głowy powodując koliste, plackowate wyłysienia, które łuszczą się i zmieniają w strupy. Może występować również na innych częściach ciała.

Wracając do pytania zawartego w tytule... ryzyko zarażenia zależy od wielu czynników, ale przy zachowaniu zasad higieny osobistej jest małe.
Oczywiście zakładając, że nasze psy w domu są utrzymane w wysokiej higienie, a u współmieszkających nie ma przeciwskazań do posiadania psa. Rezerwuarem chorób odzwierzęcych, są zwierzęta nieudomowione, bezdomne i zaniedbane. Nie powinno to dotyczyć naszych psich członków rodziny. Należy pamiętać, że mycie po kontakcie, czy przed posiłkiem zdecydowanie obniża ryzyko infekcji.